Probiyotikler, sindirim sisteminde belli sayılarda bulunan ve temel beslenmenin yanında sağlık açısı

Probiyotikler, sindirim sisteminde belli sayılarda bulunan ve temel beslenmenin yanında sağlık açısından yararlı olan canlı organizmalardır. Bununla birlikte, FAO/WHO tarafından yapılan tanıma göre probiyotikler,
Ã?Æ?Ã?Æ?Ã?â??Ã?¢Ã?Æ?Ã?¢Ã?¢Ã?â?¬Ã?Å¡Ã?â??Ã?¬Ã?Æ?Ã?â?¦Ã?¢Ã?â?¬Ã?Å?Uygun miktarlarda alındıklarında kullanan kişinin bağırsak mikrobiyal dengesini düzelterek yararlı bir şekilde etkileyen canlı organizmalardır.

Bu tanımın dayandırıldığı üç temel ilke ise;

Mikroorganizmalar (bakteriler) canlıdır.
Bakteriler ağız yoluyla alınır.
Mikrobiyal dengeyi etkileyebilmesi için bakterilerin bağırsağa kadar canlı olarak ulaşması gerekir.

Probiyotik bakteriler, mide asitine, safraya karşı dirençli, toksik olmayan, ve en önemlisi oksijensiz ortamda yaşayabilen canlılardır. Bu kriterler çerçevesinde bakteri türlerinin sayıları kısıtlanmıştır ve sadece bazı bakteri gruplarının suşları bu koşulları sağlayabilmiştir. Bunlar; Lactobacillus, Streptococcus ve Bifidobacterium türleri olmasına rağmen bazen diğer maya ve bakteri türleri de kullanılabilir (Bacillus gibi). Bu üç cins de birer laktik asit bakterisidir. Bağırsaklarda ve birçok fermente süt ürününde doğal olarak bulunmaktadırlar.

Prebiyotikler ise;

Kolondaki bir veya sınırlı sayıdaki bakterilerin gelişmesini ve/veya aktivitesini seçici olarak arttıran, insan vücudunu faydalı bir şekilde etkileyen sindirilemeyen gıda bileşenleridir ve insan sağlığına olumlu etkileri bulunmaktadır.
Potansiyel prebiyotikler karbonhidratlardır, fakat tanım karbonhidrat olmayanların prebiyotik olarak kullanımını dışlamamaktadır. Teoride, zararlı bakterilerin sayılarını azaltan ve sağlığa faydalı bakterilerin aktivitelerini destekleyen antibiyotikler de prebiyotik olarak kabul edilebilmektedirler.
Tanım, özel bir bakteriyel grubu vurgulamamaktadır. Fakat bir probiyotiğin bifidobakteri ve laktik asit bakterilerinin sayılarını ve/veya aktivitelerini arttırarak insan üzerinde pek çok faydalı etkisi bulunduğu varsayılmaktadır. Bifidobakteriyi uyarıcı ürünler bifidogenik faktör olarak tanımlanmaktadır. Bazı prebiyotikler böylece bifidogenik faktör olarak görev yapmaktadır.

Prebiyotiklerin etkileri

Prebiyotiklerin asıl hedefi kalın bağırsaklarda floradır. Prebiyotiklerin iddia edilen etkileri ise:
Kabızlığı rahatlatma
Bağırsak pH'sını düşürme
Bağırsaklardaki bakteriyel dengeyi yenileme
Kolesterol seviyesini etkileme
Bağırsak kanseri riskini azaltma
Bağışıklık sistemi üstüne etkileri

Ticari prebiyotikler

Ticari prebiyotiklerin pek çoğu oligosakkaritler ve diyet liflerdir. Seçilmiş sindirilemeyen oligosakkaritler karbonhidrat fermantasyonunu arttırır ve böylece yukarıdaki iddialara etkili olacaktır. Bununla beraber, bütün oligosakkaritlerin faydalı etkiye sahip olmadığı akıldan çıkartılmamalıdır. Oligosakkarit karışımının bir etkiye sahip olması için hayvanlar ve insanlar üzerinde test edilmiş olması gerekmektedir.
Günümüzde, belirli bir bakteri grubunu seçici olarak uyaran oligosakkaritler bulunmamaktadır. Birçok oligosakkaritin bifidobakteri ve laktik asit bakterilerini seçici olarak uyardığı iddia edilmektedir fakat in vivo (insanlarda) ve in vitro (laboratuarda) testleri sonucu, bütün ticari oligosakkaritlerin bağırsaklardaki yüksek sayılardaki bakteriyel türleri tarafından fermente edildiğini göstermiştir.
Bütün ticari oligosakkaritler etkili olduklarında, belirli bakteriyel grupları seçici olarak uyararak değil, metabolizmayı değiştirerek etki ederler.

bilgileriniz için teşekkürler