YENİLEBİLİR KAZEİN VE KAZEİNATLARDAN NUMUNE ALMA METODU TEBLİĞİ

Yetki Kanunu Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği

Yayımlandığı R.Gazete 21.03.2002-24702

Tebliğ No 2002/17

Amaç

Madde 1- Bu Tebliğin amacı, yenilebilir kazein ve kazeinatların kimyasal analizleri için numune alma metodlarını belirlemektir.

Kapsam

Madde 2- Bu Tebliğ, yenilebilir kazein ve kazeinatların kimyasal analizleri için numune alma metodunu kapsar.

Hukuki dayanak

Madde 3- Bu Tebliğ, 16/11/1997 tarihli ve 23172 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği’ne göre hazırlanmıştır.

Numune alma metodları ve sondalar

Madde 4- Numune alma metodları ve kullanılacak sondalar, genel ilkeleri EK-I’e uygun olarak aşağıdaki şekilde uygulanır:

a) Yenilebilir kazein ve kazeinatların kimyasal analizi için numune alma metodu, uygulanışı EK-II’deki 1 inci kısma göre yapılır.

b) Yenilebilir kazein ve kazeinatlarda kütleden numune alma işleminde kullanılan numune alma sondaları EK-II'deki 2 nci kısma uygun olmalıdır.

Avrupa Birliği’ne uyum

Madde 5- Bu Tebliğ, 86/424/EEC sayılı “Yenilebilir Kazein ve Kazeinatlardan Numune Alma Metodu” hakkında Komisyon Direktifi dikkate alınarak, Avrupa Birliği’ne uyum kapsamında hazırlanmıştır.

Geçici Madde 1-Halen faaliyet gösteren ve bu Tebliğ kapsamında yer alan numune alma metodunu kullanan kurum ve kuruluşlar, 1 yıl içerisinde bu Tebliğ hükümlerine uymak zorundadır.

Yürürlük

Madde 6- Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 7-Bu Tebliğ hükümlerini Sağlık Bakanı ile Tarım ve Köyişleri Bakanı yürütür.

EK- I

Genel İlkeler

1. İdari işlemler

1.1. Numune alacak kişi

Numune alma işlemi, yetkili ve uzman bir kişi tarafından yürütülür.

1.2. Numunelerin mühürlenmesi ve etiketlenmesi

Resmi kontrol amacıyla alınan numuneler; numunenin bulunduğu yerde, kurallara uygun bir şekilde mühürlenir ve etiketlenir.

1.3. Şahit numuneler

Aynı özellikte en az iki adet numune alınmalı ve alındıktan sonra hemen laboratuvara gönderilmelidir.

1.4. Tutanak

Numuneler, kurallara uygun bir tutanak eşliğinde gönderilmelidir.

2. Numune alma aletleri

2.1. Özellikler

Numune alma aletleri, analiz sonuçlarına etki yapmayacak özellikte, yeterli dayanıklılıkta olmalıdır. Paslanmaz çelik kullanımı tavsiye edilir.

Bütün yüzeyler pürüzsüz olmalı, çatlak bulunmamalı ve köşeler yuvarlatılmış olmalıdır. Numune alma aletleri, numunesi alınacak her ürünün koşullarına uygun olmalıdır.

3. Numune alma kapları

3.1. Özellikler

Numune kapları ve kapakları, numuneler üzerinde daha sonra yapılacak analiz ve incelemelerin sonucuna etki yapmayacak, numuneleri uygun şekilde koruyacak malzeme ve yapıda olmalıdır. Malzemeler cam, plastik veya metal olabilir. Opak kaplar tercih edilmelidir. Numune içeren şeffaf veya yarı şeffaf kaplar karanlık bir yerde muhafaza edilmelidir. Kaplar ve kapakları temiz ve kuru olmalıdır. Kabın şekli ve kapasitesi, numune alınacak ürünün gereksinimlerine uygun olmalıdır.

Tek kullanımlık plastik kaplar, plastikten yapılmış kaplar, alüminyum folyo içeren laminatlar veya uygun plastik torbalar, uygun yöntemlerle kapatılarak numune kabı olarak kullanılabilir. Plastik torbalar dışındaki kaplar, metal veya plastik malzemeden yapılmış vidalı kapakla veya uygun bir kapak ile sıkıca kapatılmalıdır. Gerekli ise kapağın hava geçirmez bir plastik contası olmalıdır. Kullanılan tüm kapak ve contalar, çözünmeyen, emici olmayan, yağ geçirgenliği olmayan ve numunenin kokusuna, aromasına, özelliklerine ve yapısına etki etmeyecek özellikte olmalıdır. Kapaklar, koku geçirgenliği olmayan malzemelerden yapılmış veya kaplanmış olmalıdır.

4. Numune alma tekniği

Numune kabı, numune alındıktan sonra derhal kapatılmalıdır.

5. Numunelerin muhafazası

Kazein ve kazeinat numunelerinin muhafaza sıcaklığının 25°C’yi geçmemesi önerilir.

6. Numunelerin taşınması

Numuneler en kısa süre içinde laboratuvara getirilmelidir. Bu süre tercihen 24 saati geçmemelidir. Taşıma sırasında, numunenin yabancı kokulara, doğrudan güneş ışığına ve 25°C’den fazla sıcaklığa maruz kalmasını engellemek için önlemler alınmalıdır.

EK- II

Numune Alma Metodu ve Sondalar

1. Kısım: Numune Alma Metodu

1. Kapsam ve uygulama alanı

Bu metod, yenilebilir asit kazeinler, yenilebilir rennet kazeinler ve yenilebilir kazeinatların kimyasal analizleri için numune almayı tarif eder.

2. Cihaz

Ek-1 genel ilkelerin 2 nci bölümünde açıklanan cihaz kullanılır.

2.1. Sondalar

Ürün kabının dibine ulaşabilecek yeterli uzunlukta olmalıdır. Ek 2, 2 nci kısımda özellikleri verilen sondalar kullanılır.

2.2. Kaşık, Spatül veya Kepçe

Geniş yüzeyli

2.3. Numune Kapları

Ek - 1 genel ilkelerin 3 üncü bölümünde açıklanan numune kapları kullanılır.

3. İşlem

3.1. Genel

Ürünün nem içeriğinin numune alımı ve öncesinde değişmemesi için önlem alınmalıdır. Ürünün bulunduğu kap numune alındıktan sonra hemen kapatılmalıdır.

3.2. İşlem

3.2.1. Numune alma

200 g’dan az olmayacak şekilde numune alınmalıdır. Kuru ve temiz sonda, açıklığı aşağıya doğru çevrilmiş şekilde, uygun hızda, gerekirse kap yan tarafa yatırılmış olarak ürün içinden geçirilir. Sonda, kabın dibine ulaştığında 180 derece döndürülerek, geri çekilir ve ürün numune kabına boşaltılır. Aynı partiden 200 g’dan az olmayacak şekilde bir veya daha fazla sonda yapılarak numune alınmalıdır.Numune alma kabı, numune alma işlemi tamamlandıktan sonra derhal kapatılmalıdır. Tüm örneklemeler aynı yığından olmalıdır.

3.2.2. Küçük perakende paketler halinde ambalajlanmış ürünlerden numune alma

Açılmamış ve bozulmamış paket numune olarak alınır. Numuneyi temsil etmek üzere aynı partiden 200 g’dan az olmayacak şekilde bir veya birden fazla paket alınır.

3.2.3. Numunelerin muhafazası, depolanması ve taşınması.

Ek:1 genel ilkelerin 5 inci ve 6 ncı bölümünde açıklanan kurallar uygulanır.

2. Kısım: Yığın Halindeki Yenilebilir Kazein ve Kazeinatlardan Numune Almada Kullanılan Sondalar

1. Sonda Tipleri

Tip A : Uzun, Şekil 1,

Tip B : Kısa, Şekil 1

2. Materyaller

Sondanın sap ve ağız kısmı parlak metalden, tercihen paslanmaz çelikten yapılmış olmalıdır. Uzun tipin tutacak yeri tercihen paslanmaz çelikten yapılmış olmalıdır. Kısa tip sonda takıp, çıkarılabilir plastik veya tahta tutacağa sahip olmalıdır. Ağız kısmı keskin olmalıdır.

3. Özellikler

3.1. Sondanın şekli ve yapıldığı malzeme kolayca temizlenmesine olanak verecek şekilde olmalıdır.

3.2. Uzun tip sondanın bıçağının çıkıntılı kısmı kazıyıcı görevi görecek şekilde yeterli derecede keskin olmalıdır.

3.3. Numune alımını kolaylaştırmak için bıçak ucu yeterli keskinlikte olmalıdır.

4. Başlıca boyutlar

Sondalar Tablo 1’de verilen boyut ölçülerine uygun olmalıdır. Ölçülerde % 10’luk bir fark olabilir.

5. Sondaların kullanımı hakkında notlar

5.1. Akışı daha zor olan tozlar için, sondalar dik olarak yerleştirilebilir. A tipi sondalar bu şekilde çevrilerek tamamen dolar ve dik olarak çekilebilirler. B tipi sondalar sokma esnasında tamamen dolarlar, fakat daha aşağıdaki uçtan dökülmesini önlemek için eğik pozisyonda çıkarılmaları gerekir.

5.2. Kolayca akan tozlarda, kap yana eğilmelidir, sondalar neredeyse yatay olarak, yarık aşağıda kalacak şekilde sokulmalı ve yarık üstte kalacak şekilde çıkarılmalıdır.

Tablo 1: Uzun ve kısa tip sondaların özellikleri

Şekil 1: Kazein ve kazeinatlardan numune almak için kullanılan sondalar (Ölçüler mm cinsinden verilmiştir).